Mescid-i Aksa

Mescid-i Aksa

Mübarek Mescid-i Aksa, Kudüs şehrinde Kadim şehir olarak bilinen surlarla kaplı bölümde güneydoğu zaviyesinde yer almaktadır. Aksa kelimesi ile burada etrafı surlarla çevrili olan her yer kastedilmektedir. İçinde güney tarafında bulunan Kıble Mescidi ve mescidin merkezinde bulunan Kubbetü’s-Sahra gibi tüm namazgâhları kapsamaktadır. Öte yandan sınırları içinde 200 kadar sembol ve yapı bulunmakta olup bunlar namazgâh, kubbe, kapı, minare, halvet hücresi, revak, medrese, su sebili, teras, mihrap, minber kuyu ve kütüphanelerden oluşmaktadır. 

Mescid-i Aksa, Aksa Tepesi diye isimlendirilen yüksekçe bir tepeye inşa edilmiş olup batılı kaynaklar burayı “Moria Dağı” diye adlandırmaktadır. Mescidin doğu ve güney sınırları ile eski Kudüs şehrinin doğu ve güney sınırları müşterektir. Toplamda 144 dönüm kadar alana sahiptir. Böylece eski Kudüs bölgesinin yaklaşık altıda birini kapsamaktadır. Mescidin sınırlarının ve alanının asırlar boyunca değişmediği bilinmektedir. Mescid-i Aksa'nın kenar boyutları düzensiz bir dikdörtgene benzemektedir. 

Güney cephesi 281 metre

Kuzey cephesi 310 metre

Doğu cephesi 462 metre

Batı cephesi 491 metre 

Mescid-i Aksa İsmini Almasının Sebebi

Mescid-i Aksa'nın niçin bu ismi almış olduğunun anlaşılması için Arapçada “el-Aksa” kelimesinin manasını anlamak gerekir. El-Aksa kelime anlamı itibarıyla “en uzak” anlamına gelmektedir. Dolayısıyla Mescid-i Aksa, “en uzaktaki mescit” demektir. Bu anlamda ziyaret etmek için yolculuk yapılabilecek diğer mescide göre Mekke-i Mükerreme’deki Mescid-i Haram’dan daha uzak olan mescittir. 

Her türlü pislik ve kötülüklerden uzak olduğu için “el-Aksa” diye isimlendirildiği de rivayet edilmektedir. Bu yaklaşım, Beytü’l-Makdis adına sahip olmasından alınmış da olabilir. Beytü’l-Makdis de kelime anlamı itibarıyla “günahlardan temizlenilebilen yer” demektir. Mukaddes, temizlenmiş anlamına gelir ve “el-Beytü’l-Mukaddes, temizlenmiş ev” demektir.

Mescid-i Aksa İsmi Hakkında Notlar

• Beytü’l-Makdis kadim metinlerde ve hadis-i şeriflerde Mescid-i Aksa manasında kullanılmıştır. Örneğin Buhari ve Müslim’de geçen bir hadis-i şerifte Peygamber Efendimiz (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Kureyş beni yalanlayınca bir taşın üzerine çıktım. Allah Beytü’l-Makdis’i benim gözümün önüne getirdi. Ben de onun alametlerini kendilerine bakarak haber verdim.” Ancak bu isim daha sonraları özellikle de İslami dönemlerde Mescid-i Aksa'nın bulunduğu Kudüs şehri için kullanılmaya başlanmıştır. 

• Bazı kitaplarda mübarek Mescid-i Aksa'ya, Kudüs haremi veya harem-i şerif de denilmektedir. Birçok âlim bu isimlendirmenin hata olduğunu düşünmektedir. Çünkü “El-Aksa” şer’i anlamda bir harem değildir. Yani burada avlanmak ve ağaçlarını kesmek caizdir. Dinimizde, Mescid-i Haram (Mekke haremi) ve Mescid-i Nebevi (Medine haremi) dışında herhangi bir harem bulunmamaktadır.

• Bazıları da Mescid-i Aksa ismini güney tarafında bulunan Kıble Mescidi’ne vermektedir ki bu da aynı şekilde hatadır. Çünkü Kıble Mescidi, Mescid-i Aksa'nın sadece bir bölümüdür, Mescid-i Aksa'nın kendisi değildir. Ancak Kıble Mescidi üstü kapalı ana namazgâh mesabesinde sayılmaktadır. Bu yanlış bilgiyi kasıtlı olarak en fazla kullananlar işgalciler olup bununla dünyayı kandırmak ve gerçeği saptırmak istemektedirler. Böylece Mescid-i Aksa sahası içinde yapmış oldukları ihlallerin ve saldırıların Mescid-i Aksa içinde değil de komşu bölgede yapıldığı izlenimini vermeye çalışmaktadırlar. Bu şekilde Mescid-i Aksa'yı işgali daha kolay hâle getirmek istemektedirler. Bu bağlamda işgalci Kudüs belediyesi, Mescid-i Aksaavlusunun “kamu alanı” sayılmasına yönelik bir karar çıkartmış olup böylece belediyelere bağlı genel tesisler kapsamında daha basit bir şekilde kontrol altına almak ve yönetmek istemektedir. 

• İşgalciler zorla Mescid-i Aksa'nın adını değiştirmeye de çalışmaktadırlar. Şu an medya ve internet siteleri üzerinden Mescid-i Aksa'nın bulunduğu yeri “Tapınak Dağı-Temple Mount” olarak isimlendirmeyi dayatmaktadırlar. Bu tam bir aldatma olup bu kasıtlı yanlışa karşı harekete geçilmesi gerekmektedir.