• Kadim Şehir Kudüs - Arzın Arşa Kavuştuğu Yer
KATEGORİLER

Memenullah Mezarlığı

Me’menullah Mezarlığı, Tarihte bu mezarlığın bulunduğu alanda bir su göletçiği var olduğundan, “Allah’tan gelen su” anlamına gelen “Me’menullah” ifadesi kullanılır, fakat resmi olarak burası “Mamilla Mezarlığı” olarak isimlendirilmiştir. “Mamilla” kelimesinin kökeni hakkında iki açıklama bulunur. Bunlardan birincisine göre ifade, “Allah’ın güvenli kıldığı yer” (me’men-allah) kelimesinden türetilmiştir. Diğer açıklama ise, “Allah’tan gelen şey” (mâminallah) kökenine işaret eder. Biz hala su göletçiğinin orada olduğunu bildiğimizden “Me’menullah” isminin en doğru kullanım olduğu üzerine mutabık kaldık, fakat bu isim kullanımı değişiklik gösterebilmektedir. Birçok Filistinli, “Mamilla” ifadesinin İsrail yönetimi tarafından özellikle konulduğunu söylemektedir. 2018 yılının ağustos ayında çektiğimiz aşağıdaki tabela görüntüsü bunu doğrular niteliktedir. Fotoğrafta AlrovMamilla Caddesi için kullanılan tabela üzerindeki “Me’menullah” ifadesi İsrail yönetimi tarafından özellikle kapatılmaya çalışılmıştır.

Me’menullah, bölgedeki en büyük Müslüman Mezarlıklarından biridir. Mezarlık yaklaşık iki yüz dönümlük bir arazi üzerine kuruludur. Kudüs’ün batısında, El Halil Kapısı’na bin metre uzaklıkta yer alır. İsrail yönetimi mezarlığın üzerine Özgürlük Parkı, Hoşgörü Müzesi, dini okullar, otoparklar, içki satılan yerler ve mağazalar yaptırmıştır. Müslüman Mezarlığının bir kısmı 40 yıldır otopark olarak kullanılmaktadır. 2010 yılında Haaretz Gazetesi’nin hazırladığı Kudüs Mamilla Mezarlığı Özel Raporu’na göre, 2010 yılına kadar 1500 mezar yıkılmıştır. 17 Ocak 2018 tarihinde yayınlanan “MamlouksBahridesMamilla” adlı videoda şunlar aktarılır: “Me’menullah Mezarlığı şehrin batısında kalır; en eski ve en büyük mezarlıklardandır. Osmanlı döneminde mezarlık, duvarlarla çevrilmiştir.” Bu alan yahudileştirilmek için 1948’den beri saldırılara maruz kalmıştır. Mezarlığa yıllar içerisinde yukarıda da belirttiğimiz gibi birçok isim verilmiştir. Mescid-i Aksa’ya 2 km uzaklıkta olan bu mezarlıkta bir büyük havuz (gölet) bulunmaktadır.

Kudüs Osmanlı hâkimiyetinden çıktığı 1917 yılından bugüne kadar Müslümanlara ait tarihi eserlerintamamı tehlike altına girmiştir. 1919 yılında, henüz iki yıllık İngiliz mandası altında bile Kudüs’e yönelik ciddi inşaat planları yapılmıştır. Osmanlı Sultanı 2. Abdulhamid tarafından yaptırılan Kudüs Saat Kulesi, 1922 yılında İngiliz manda yönetimi tarafından yıkılmıştır. 1933’te Me’menullah Mezarlığı üzerine planlar yapılmıştır. Yaklaşık 200 dönüm araziye sahip olan bu mezarlık, çok geniş bir alana sahip olduğundan, önemli bir noktada bulunduğundan ve Müslümanlar içinde çok önemli bir yere sahip olduğundan üzerine planlar yapılan bir yer halini almıştır.

“Tolerans (Hoşgörü) Müzesi”

İsrail’in Mamilla üzerindeki yahudileştirme planlarının sonucu olarak yıkım faaliyetleri uzun yıllardır devam etmiş, Müslüman mezarlığının sadece %8’i ve içerisindeki mezar taşlarının ise sadece %5’i yok edilmemiş ve günümüze kadar gelmiştir. 2004 yılında İsrail hükümeti Los Angeles‟taki Simon Wisenthal Merkezi ile birlikte Mamilla’daki Filistin hafızasının yok oluşunu hızlandıracak, Mamilla Mezarlığının %10’u -14.000 metre kare alan- üzerinde Tolerans Müzesi adında bir müze yapılması kararına imza atmıştır. İsrail’in fiziksel saldırıları 2004 yılından başlayarak günümüze kadar devam etmiştir. 2008-2009 yılları arası müzenin yapımında çalışan işçiler mezarlıktan yaklaşık bin adet insan iskeleti çıkartmıştır. 2010 yılında, İsrail Arazi İdaresi Mamilla Mezarlığında bulunan Müslümanlara ait üç yüz tane mezar taşını buldozerlerle yok etmiştir. 2011 yılında yine aynı mezarlıktan Müslümanlara ait yüz mezar taşı yok edilmiştir.

Me’menullah Mezarlığı, Filistin tarihinde, Şehitlerin Mezarlığı olarak bilinir ve yetmiş binden fazla şehit kabri bulunmaktadır. Bazıları sahabe, bir kısmı tâbiîn dönemi Müslümanları, bir kısmı Selahaddin Eyyubi’nin askerleri, bir kısmı Kudüs’ün kendi sakinleri ile birçok prens, bilim adamı, yazar, alim ve yönetici burada medfundur.

⇒ GALERİNİN DİĞER FOTOĞRAFLARI